Door klimaatverandering valt er meer neerslag én vallen er vaker hevigere hoosbuien. Maar hoeveel natter wordt het precies? En waardoor wordt de toename van neerslag veroorzaakt?
Hoeveel natter is het volgens het KNMI?
De jaarlijkse neerslag in Nederland is tussen 1910 en 2022 gestegen met 26%. Vooral de neerslag in de winter is toegenomen, maar ook de zomers zijn natter geworden. Het aantal dagen met neerslag is echter niet of nauwelijks toegenomen. De neerslag is dus vooral heviger geworden. Zomerse hoosbuien is hevigere geworden en komt vaker voor.
Hoeveel natter wordt het in de toekomst?
In de klimaateffectatlas van Brabant kun je zien dat het aantal zeer natte dagen in de toekomst verder toeneemt. In het huidige klimaat komt een dag met meer dan 25 mm neerslag voor het grootste deel van Brabant gemiddeld een keer per jaar voor. En in een aantal gebieden twee keer per jaar. In 2050 is dit naar verwachting toegenomen tot drie keer per jaar voor bijna de hele provincie.
En de KNMI-statistieken in het kaartverhaal ‘Het wordt natter’ van de Klimaateffectatlas laten niet alleen zien dat zomerse hoosbuien vaker zullen voorkomen, maar ook dat ze nog extremer worden. Ook laten ze zien dat de gemiddelde hoeveelheid neerslag in de winter toeneemt. In 2014 viel er bij het weerstation Gilze Rijen bijvoorbeeld gemiddeld 217 millimeter winterneerslag per jaar. In 2085 kan dit oplopen tot gemiddeld 277 millimeter per jaar.
Zowel de kaart in de klimaateffectatlas als het kaartverhaal zijn op dit moment nog gebaseerd op de oude KNMI’14 scenario’s. In 2024 zullen deze worden geüpdatet naar de KNMI’23-scenario’s.
Waardoor neemt de neerslag toe?
De toename van de hoeveelheid neerslag komt vooral door de opwarming van de aarde. Warme lucht kan namelijk meer vocht bevatten. Per graad opwarming neemt de maximale hoeveelheid vocht die de lucht kan bevatten toe met ongeveer 7%. Daarnaast zijn er nog andere veranderingen en processen waardoor de hoeveelheid neerslag in de toekomst toeneemt. Langdurige en grootschalige winterse neerslag kan bij westenwind bijvoorbeeld nog verder dan 7% per graad opwarming toenemen.
Waardoor neemt hevigheid van buien toe?
Kleinere hevige buien volgen niet altijd de 7% toename door luchtvochtigheid. Omdat processen binnen in de wolk ook een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld het vrijkomen van meer warmte bij het vormen van druppels (condensatie) wanneer er meer vocht in de lucht zit. Dit zorgt ervoor dat bij hevige buien de neerslag veel sterker afhankelijk is van de temperatuur dan de 7% toename, mogelijk zelfs twee of drie keer sterker.
Hoe veranderen hagel- en onweersbuien?
De verwachting is dat het aantal zware buien met hagel en windstoten toeneemt. De grootste hagelstenen worden vermoedelijk nog groter, omdat er meer waterdamp in de atmosfeer zit waardoor op- en neergaande bewegingen in de lucht toenemen. Dit bevordert de aangroei van hagelstenen. Dergelijke heftige buien kunnen gepaard gaan met windstoten en valwinden. Of het ook vaker gaat bliksemen, is onzeker.Grote hagelstenen kunnen veel schade veroorzaken. Wat het effect kan zijn, werd duidelijk op 23 juni 2016. Op verschillende plaatsen in Brabant vielen toen hagelstenen met een doorsnede van 4 tot 6 centimeter. En lokaal vielen er zelfs hagelstenen met een doorsnede van 7 tot 10 centimeter. Kassen van (glas)tuinbouwbedrijven werden hierdoor zwaar beschadigd. Volgens de Klimaatmonitor is 23 juni 2016 de dag met de grootste weerschade vanaf 2007. Met een totaalschade van 483 miljoen euro.
