Door klimaatverandering komt extreme hitte, met temperaturen boven de 35 °C, steeds vaker voor in Nederland. Ook in woningen kan de temperatuur dan flink oplopen. De Hogeschool van Amsterdam heeft binnen het RAAK-project ‘Hitte in de woning’ samen met verschillende partners de koelbehoefte voor nu en in de toekomst onderzocht van woningen in Nederland. Ook hebben ze onderzocht welke energiezuinige maatregelen woningen koel kunnen houden.

Woningen zijn niet ontworpen op hitte

Voor nieuwbouw is er al wel een norm om de hitte in woningen te beperken, maar voor bestaande bouw nog niet. Bestaande woningen zijn meestal niet ontworpen op hitte. Veel woningen zijn juist zo ontworpen dat er zoveel mogelijk licht en warmte van de zon binnenkomt. Daarom hebben woningen vaak veel glas. Bij veel woningen ontbreekt bovendien een goede zonwering. Ook in renovatieplannen, waarbij verduurzaming en isolatie hoog op de agenda staat, worden hittemaatregelen zoals zonwering vaak nog niet meegenomen.

Gevolgen van een te hete woning

Bewoners die langere tijd in een woning met hoge temperaturen zijn, kunnen last krijgen van hittestress. Door oververhitting krijgen ze lichamelijke en mentale klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en slecht slapen. Dat heeft weer een negatief effect op hun gezondheid, arbeidsproductiviteit en de leefbaarheid. Daarnaast leidt hitte in woningen tot een hogere vraag naar energie, bijvoorbeeld door airconditioning.

Onderzoek in de praktijk

Voor dit onderzoek is hitte gemeten in 130 woningen. Daarbij hebben de onderzoekers de effecten van vier maatregelen onderzocht: de woning doorluchten, zonwering gebruiken, de woning isoleren en de wijk vergroenen. Ook hebben ze simulaties uitgevoerd op de computer voor drie woningtypen: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat. Verder hebben de onderzoekers twee belevingsonderzoeken gedaan bij meer dan 1000 bewoners en vier workshops georganiseerd met professionals op het gebied van wonen, warmte en energie.

Combinatie van maatregelen werkt het beste

Het onderzoek heeft een eindpublicatie met factsheets en een infographic opgeleverd. Uit het onderzoek blijkt dat het in bestaande woningen vaak te warm is: de hittenorm, die er nu alleen nog bestaat voor nieuwbouw, wordt in veel situaties overschreden. De vier onderzochte maatregelen kunnen helpen om dat probleem aan te pakken. Maar dat werkt alleen als je de verschillende maatregelen combineert. Als een woning bijvoorbeeld wel zonwering heeft maar er ’s nachts niet wordt geventileerd, kan het alsnog te heet worden. Dat geldt ook andersom. Ook maakt het veel verschil of er buiten veel bomen staan of niet.

Basis voor integraal hittebeleid

De resultaten laten zien dat meerdere partijen op verschillende niveaus moeten samenwerken om hitte in woningen te beperken. Woningcorporaties, gebouw- en woningeigenaren, gemeenten en provincies moeten allemaal iets doen om hitte aan te pakken. In de factsheets staat per maatregel welke partij wat kan doen. Het is belangrijk om per wijk te bekijken welke hittemaatregelen het beste werken en daarbij te kijken naar de niveaus gebied, gebouw en gebruiker. De resultaten van dit onderzoek kunnen als basis dienen voor zo’n integraal hittebeleid.

Meer informatie over hitte

Wil je meer weten over hitte in Brabant? En hoe we de gevolgen van hitte kunnen beperken? Bekijk dan het kennisdossier over hitte.