We spoelen nog steeds ons toilet door met zuiver drinkwater. Tegelijkertijd staat de kwaliteit en kwantiteit van water onder druk. ‘Dat kan en moet anders’, zeggen Karla Niggebrugge en Anouk van der Poll van de Waterambassade. Technisch is het mogelijk om te werken aan watercyclusherstel. Simpel gezegd: regen en gezuiverd afvalwater weer infiltreren in de bodem zodat de kringloop herstelt. Maar de praktijk is weerbarstiger. Samen met designers, bouwbedrijven en overheden pleiten zij voor watervriendelijk bouwen.

Wat kan je doen om de watercyclus te herstellen?

“Het begint met dat je je bewust bent van waar die waterdruppel allemaal naartoe stroomt in je huis,” legt Niggebrugge uit. “Valt het op het dak? En waar stroomt het dan naartoe? Het is belangrijk om bewuster te zijn van hoe waterstromen door je huis en door een wijk bewegen. En dat je andere keuzes kan maken dan we nu doen, zoals niet overal drinkwater voor gebruiken.” De Waterambassade motiveert vooral partijen in de bouwsector om over deze vragen na te denken. “Omdat we niet alles bij het gedrag van het individu kunnen leggen. Het is heel moeilijk om zelf een ander toiletsysteem aan te leggen. Het kan wel, maar het kost echt heel veel inspanning en geld. Het gaat erom dat de verschillende partijen in de bouwsector samen andere keuzes gaan maken, waardoor alles in beweging komt.”

Leen heel bewust water uit de watercyclus en geef het schoner terug aan de natuur. Je relatie met water verandert als je het niet meer als wegwerpproduct ziet, maar als essentieel onderdeel van je leven. Deze boodschap vertellen ontwerper Van der Poll en beleidsmedewerker klimaatadaptatie Niggebrugge samen met verschillende partners zoals ontwerpers, overheden en bedrijven sinds 2018 onder de naam Waterambassade. De resultaten van de samenwerking met ontwerpers zijn onder andere op de Dutch Design Week te zien.

Hoe kan design bijdragen aan een ander watersysteem?

Voor deze editie van de Dutch Design Week heeft de Waterambassade in samenwerking met ontwerper Jeroen Peeters van Future of Now een bijzondere pen gemaakt. Het is de bedoeling dat waterambassadeurs in de bouwsector de pen meenemen naar overleggen om telkens het belang van water voor ogen te houden. Deze zogenaamde ‘waterdragers’ hebben de pen in bruikleen en geven het door als hun missie geslaagd is. “Het gebruik van de pen brengt wel een verantwoordelijkheid met zich mee,” stel Van der Poll. “Neem je de pen mee naar een bouwvergadering, dan maak je duidelijk dat je het belangrijk vindt dat water een rol krijgt in het project. Het is bedoeld om je relatie met water te onderzoeken en hoe je die verbinding kunt verbeteren. We zijn zo gewend dat we bouwen voor onszelf, voor wat wij nodig hebben als mens. Ik hoop dat deze pen bijdraagt aan de vraag: wat heeft water nodig?”

Waarom is de provincie Noord-Brabant partner van de Waterambassade?

“Water is de basis van de natuur, de economie, onze gezondheid, de kwaliteit van de leefomgeving. Het raakt eigenlijk aan alles,” legt Niggebrugge uit. Het huidige watersysteem van zoveel mogelijk water afvoeren, is niet meer houdbaar volgens haar. “Economische groei, klimaatverandering en bevolkingsgroei zorgen er allemaal voor dat water meer onder druk komt te staan, in kwaliteit en in hoeveelheden. Daar moeten we oplossingen voor bedenken. De Waterambassade helpt om andere ideeën, andere geluiden en andere perspectieven te zetten naast de traditionele manier waarop we over water praten. Dat is nodig, want je kan het probleem niet oplossen op de manier waarop het ontstaan is. Je hebt daarvoor andere inspiratie en een andere taal nodig.”

Merk je dat er iets verandert in de denkbeelden over water?

“Ja,” stelt Van der Poll. “Technisch gezien kan het sowieso al tientallen jaren. Maar je ziet wel wat veranderen. We hebben bijeenkomsten met een bouwbedrijf en een bank, die niet alleen biobased willen bouwen, maar ook vernieuwende watersystemen in die huizen wil plaatsen. De bouwmaterialen, zoals riet en lisdodde, komen uit de natte teelt. Dus je gaat dan ook meteen anders om met landbouwgrond.” Voor echt waterbewust bouwen is wel een aanpassing van het bouw- en drinkwaterbesluit nodig, aldus Van der Poll.  

Hoe ziet een watervriendelijke samenleving er eigenlijk uit?

“Een samenleving waarin we veel bewuster zijn van de kwaliteiten van water,” zegt Niggebrugge. “En waarin het vanzelfsprekend wordt om niet voor alles dat schone drinkwater te gebruiken dat duizenden jaren oud is en diep onder de grond vandaan komt. Eigenlijk is het natuurlijk erfgoed dat we door de wc spoelen! Dat gaan we niet meer doen, wat mij betreft.”

Meer lezen over water en design?

• Symposium Waterzuinige Brabander: “Drinkwater in de wc kan eigenlijk niet meer.”
• Embassy of Water tijdens DDW 2023
• Embassy of Water focust op woningbouw
• Aan de slag met Design Thinking

Tekst en foto’s: Marjolein Bezemer