De gemeente Rucphen werkt aan een klimaatbestendige leefomgeving. Om wateroverlast te beperken en het riool te ontlasten, past de gemeente bij reconstructies van straten standaard de riolering aan naar een gescheiden stelsel. Daarmee wordt regenwater apart afgevoerd van het vuilwater. Maar Rucphen ging nog een stap verder: inwoners werden actief gestimuleerd en geholpen om ook hun regenpijpen af te koppelen. Zo komt het water dat op daken valt niet langer in het vuilwaterriool terecht, maar infiltreert het in de bodem.

Koppelkansen bij reconstructies

Tijdens reconstructies is de straat al open en wordt er gewerkt aan de ondergrond. Dat moment biedt een unieke koppelkans: inwoners ervaren dan maar één keer overlast en de werkzaamheden kunnen direct worden meegenomen door de uitvoerder. Deze aanpak bespaart kosten, tijd én vergroot de kans dat bewoners daadwerkelijk meedoen.

De gemeente ontwikkelde samen met Facet Advies een communicatieve en participatieve werkwijze om inwoners te informeren en te begeleiden. Ook Thuisvester, de lokale woningcorporatie, en de provincie Noord-Brabant waren betrokken.

Werkwijze en organisatie

De aanpak legt niet alleen de uitvoeringswijze vast, maar ook de taken en verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen — van gemeentelijke medewerkers tot aannemers en woningcorporaties.
Door deze verantwoordelijkheden helder te verdelen en de communicatie goed af te stemmen, ontstaat een overzichtelijke structuur die samenwerking vergemakkelijkt.

In de praktijk bleek vooral het contact met bewoners cruciaal. Tijdens de uitvoering maakte de gemeente duidelijke afspraken met inwoners over de werkzaamheden in hun voortuin. Het zorgvuldig herstellen van de tuin na afloop bleek een belangrijk aandachtspunt om tevredenheid te waarborgen.

Leerpunten en ervaringen

De uitvoering van deze aanpak leverde waardevolle inzichten op voor andere gemeenten die vergelijkbare trajecten willen starten:

• Zorg voor duidelijke communicatie en vertrouwen bij werkzaamheden in de tuin. Tijdens de uitvoering merkten projectleiders dat veel bewoners zich zorgen maakten over wat de werkzaamheden zouden betekenen voor hun voortuin. Het afkoppelen van regenpijpen gebeurt immers ondergronds, en dat vraagt om graafwerk in particuliere tuinen. Inwoners vroegen zich af of hun tuin daarna nog wel netjes zou worden hersteld en of planten of bestrating schade zouden oplopen. Communicatie en juridische documenten moeten daarom duidelijk en laagdrempelig zijn, om onnodige zorgen te voorkomen.
• Leg afspraken met woningcorporaties vast. Benoem vooraf welke woningen worden afgekoppeld, hoe kosten en verantwoordelijkheden worden verdeeld, en wie de communicatie met huurders verzorgt.
• Ga het gesprek aan bij de bron. Inwonersbijeenkomsten op het gemeentehuis zijn nuttig, maar persoonlijk contact in de wijk werkt beter. Een vragenuur in de bouwkeet of een bezoek aan huis helpt om vragen te beantwoorden en vertrouwen op te bouwen.

Naar een structurele werkwijze

Met deze aanpak heeft Rucphen een praktisch uitvoerbaar model ontwikkeld voor de combinatie van reconstructiewerk en klimaatadaptatie. De methode zorgt niet alleen voor minder druk op het riool, maar ook voor meer betrokkenheid van inwoners bij de klimaatopgave.
Zo groeit Rucphen stap voor stap toe naar een gemeenschap die actief bijdraagt aan een klimaatbestendige leefomgeving.

Toegevoegd: 4 november 2025