‘Milieubeleid staat economische groei niet in de weg’

Ons klimaat verandert: het wordt heter, natter en droger. De grote vraag is hoe we ons kunnen aanpassen aan het veranderende klimaat om de effecten te beperken en om te buigen naar kansen. Daarover ging het debatcafé van Werkplaats De Gruyter op 14 november. “We steken het liefst de kop in het zand en gaan pas nadenken en handelen als het fout is gegaan”, aldus Reyer Gerlagh, hoogleraar Milieu-Economie aan Tilburg University. Bekijk hieronder enkele hoogtepunten van het debatcafé.

Een bomvol Koudijs Kafé aan de Tramkade in ’s-Hertogenbosch was het decor van het debatcafé met als titel ‘De hitte de baas’. Gespreksleider Maurice ten Tije, strateeg natuur, water en milieu bij de provincie Noord-Brabant, opende de bijeenkomst interactief met de vraag hoe de aanwezigen de klimaatuitdaging tegemoetzien. Sommigen zagen het als kans voor het creëren van banen en het ontwikkelen van innovaties, anderen waren wat sceptischer en dachten dat het veel inzet vergde en dat er pijnlijke beslissingen genomen moeten worden. Over één ding was het publiek het eens: we moeten samen keuzes maken om klimaatadaptatie soepel te laten verlopen.

Foto: Reyer Gerlagh

Zure regen

Volgens hoogleraar Reyer Gerlagh wordt de 21^e eeuw de eeuw van het grote uitsterven van diersoorten en ecosystemen. “We lopen achter de feiten aan”, zo begon hij zijn inleiding. Als voorbeeld haalde hij de aanpak van de zure regen in de jaren 80 aan. “We namen pas maatregelen nadat we konden zien wat de gevolgen waren. Snel na het nemen van die maatregelen was de zure regen verdwenen.” Voor het klimaat verwacht de hoogleraar eenzelfde scenario. “Pas nadat de noordpool is gesmolten en de koraalriffen dood zijn, stoppen we met fossiele brandstoffen. Maar daarna duurt het wel minstens 100 jaar voor de natuur om te herstellen.”

Klimaatsceptici

Toch had Gerlagh ook goed nieuws. “Het beschermen van de natuur kost ‘bijna niets’. En we kunnen CO2-emissies naar nul brengen zonder dat onze economie kapot gaat.” Refererend aan de aanpak van de zure regen zei hij: “Heeft iemand een lagere economische groei gemerkt nadat we de zure regen gingen aanpakken? Nee, want die was er dus niet.”

Waarom sceptici ons dan bang maken voor de hoge kosten die klimaatadaptatie met zich meebrengt? Volgens de milieueconoom halen zij economische wetenschap van conjunctuur (korte termijn) en groei (lange termijn) door elkaar. “Wat goed is voor de korte termijn is vaak slecht voor de lange termijn, en andersom”, zei Gerlagh. “Klimaatsceptici zijn doemdenkers. Als iemand zegt dat klimaatactivisten de economie kapot maken, dan is dat ‘nepinformatie’. Proefondervindelijk blijkt er geen negatieve relatie te zijn tussen milieubeleid en economische groei.”

Hitte en verstedelijking

Volgens Paul de Beer, wethouder Stedelijke Ontwikkeling in Breda en mede-initiatiefnemer van Klimaatstroom Zuid, ligt er een relatie tussen hitte en verstedelijking. De voorspellingen die zijn gemeente deed over de opwarming in Breda in 2025, waren afgelopen zomer al uitgekomen. “Reden genoeg om als gemeente flink aan de slag te gaan met klimaatadaptatie”, aldus de wethouder. Dat doe je niet alleen, vindt hij, en je moet het ook leuk maken. “Je vertelt andere gemeenten hoe jij de opwarming van de aarde tegengaat en je vraagt advies aan gemeenten die hierin vooroplopen. Als binnen een gemeente iedereen groen denkt, wordt de gemeente veel sneller klimaatbestendig.”

Klimaatonderlegger

Landschapsarchitect en gebiedsinnovator Thomas Jansen wil met zijn Klimaatonderlegger gemeenten uitdagen om met klimaatadaptatie aan de slag te gaan. De tool maakt het begrip klimaat tastbaar en kan daarmee voor gemeenten als basis dienen voor ruimtelijke economische ontwikkelingen vanuit de samenleving. “De hitte van Europa stroomt door de aderen van Nederland”, zo zei hij. “Voor klimaatadaptatie moeten we elkaars krachten gebruiken. We moeten niet nadenken over geld, maar over wat wij als mensen prettig vinden. Dan zal de klimaatverandering op lange termijn geld opleveren in plaats van dat het slecht is voor de economie.”