Insecten te vroeg wakker 

Franken ziet ook een verschuiving bij insecten en vogels. Hommelkoninginnen en vlinders worden steeds vroeger wakker, maar dan bloeit er nog niets en hebben ze dus niets te eten. Er zijn wel steeds eerder in het jaar bloeiende bomen, maar dat zijn soorten als de hazelaar en de berk die geen nectar hebben omdat het windbestoven bomen zijn. De insecten en vlinders zijn afhankelijk van insectenbestoven bomen zoals de wilg. 

Afbeelding: Oranjetipje op pinksterbloem. Beide soorten van het vroege voorjaar. (Foto: Fiona Franken)

Trekvogels te laat in Nederland 

“Ook zijn er trekvogels die niet meer wegtrekken, bijvoorbeeld de roodborstapuit en de ooievaar. Die blijven de laatste jaren in Nederland. Zij profiteren van de overwintering in eigen land omdat ze eerder kunnen broeden en de vroege insectenpiek kunnen meepakken voor hun vroege jongen,” aldus Franken. De andere trekvogels die wel naar het buitenland gaan, zoals de bonte vliegenvanger, zijn vaak net te laat voor de insectenpiek. Ook bij de koolmees is bekend dat ze net te laat beginnen te broeden. Dan is de rupsenpiek voorbij als de jongen komen. Die soorten kunnen zich minder makkelijk aanpassen. “Vooral de bonte vliegenvanger gaat daarom achteruit. Dit fenomeen is slecht te voorkomen, want wij hebben geen sturing op trekgedrag van vogels en insectenpieken. Eitjes van insecten worden gelegd als er bladontvouwing ontstaat en dat is steeds vroeger”. 

Wat kun jij zelf doen 

Om de natuur weer in het ritme te krijgen is er grootschalige verandering nodig, aldus Franken. Zelf kun je alleen kleine dingen bijdragen, zoals energiezuinig leven, biologische bloembollen planten en meer fietsen. Wat ook helpt is meldingen maken van veranderingen in de natuur via de Natuurkalender. Op die manier kunnen de verschuivingen die plaatsvinden nauwkeurig in kaart gebracht worden.