De laatste decennia heeft Nederland steeds meer te maken met extreem weer, wat verschillende negatieve gevolgen heeft voor de landbouw: gewassen krijgen te veel of te weinig water en er komen nieuwe ziektes en plagen. Het ‘Actieprogramma klimaatadaptatie landbouw’ helpt boeren en tuinders om zich goed voor te bereiden op deze effecten van klimaatverandering.

Doel van het programma

Het Actieprogramma klimaatadaptatie landbouw heeft de volgende doelen:

• Eind 2021 zijn de risico’s, knelpunten en kansen op het gebied van klimaatadaptatie per sector en type landgebruik in kaart gebracht, onder andere met hulp van stresstesten en risicodialogen. Daarnaast zijn er maatregelen voorbereid of ingezet om knelpunten op te lossen en kansen te benutten.
• In 2030 zijn alle ondernemers in de land- en tuinbouw voorbereid om duurzaam en effectief te kunnen omgaan met veranderingen in het klimaat. Zo kunnen ze het bestaan van hun bedrijf waarborgen en tegelijk voldoen aan de eisen die de samenleving stelt op het gebied van duurzame productie.

De boer centraal

Centraal in dit programma staat de boer en het toekomstperspectief van zijn of haar bedrijf in relatie tot het veranderende klimaat. Het programma bundelt bestaande plannen en programma’s en vult deze aan met nieuwe acties. Zo krijgen boeren en tuinders een totaaloverzicht van mogelijkheden om zich voor te bereiden op klimaatverandering. Eén van de uitgangspunten van het actieprogramma is om kennis en ervaringen op het boerenerf te delen. Boeren en tuinders kunnen op een kennisplatform ideeën en ervaringen uitwisselen, en meer te weten komen over bijvoorbeeld innovatieve manieren om zich voor te bereiden op weersextremen. Welke manieren zijn er bijvoorbeeld ontwikkeld om zuiniger om te gaan met water bij gewassen en teelten?

Maatwerk en samenwerking

De impact van het veranderende klimaat is in heel Nederland te zien, maar de effecten verschillen per gebied. Dat vraagt om maatwerk en nauwe samenwerking op regionaal niveau. Het Actieprogramma laat zien hoe boeren en tuinders kunnen samenwerken met overheden en ketenpartijen op vijf verschillende onderwerpen: water, bodem, gewassen & teelten, veehouderij en extra ondersteuning, zoals kennis en innovatie en risicomanagement. Zo kijken de provincies in Oost- en Zuid-Nederland met waterschappen naar de effecten van grondwateronttrekkingen en werken zij samen om de grondwatervoorraad beter te beheren.

Ook meer maatwerk door het KNMI

In 2023 publiceert het KNMI de nieuwe klimaatscenario´s. Hierin zal het KNMI de verwachte veranderingen meer toespitsen op de verschillende landbouwsectoren. Ook haar weeralerts wil het KNMI meer op maat maken: elk gebied krijgt een voorspelde weersverwachting, zodat boeren zich beter kunnen voorbereiden op extreem weer. Het gaat hierbij vooral om zware buien, veel neerslag in een korte periode en droogte.

Wie zijn de initiatiefnemers?

Het Actieprogramma staat in een brief die minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) op 30 januari naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In het programma werken de volgende partijen samen: Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO), het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Unie van Waterschappen, provincies, gemeenten en het Verbond van Verzekeraars.