De Embassy of Water is de jaarlijkse hotspot voor water tijdens de Dutch Design Week. Tijdens deze editie stelde de Embassy aan bezoekers, partners en designers twee vragen: “Hoe kunnen we slim en zuinig omgaan met water in ons huis?” En: “Hoe kunnen we water weer zien als levend element?”. Kortom: hoe kunnen we samenleven met water? De Stem van Water, dit jaar vertolkt door natuurfilosoof Matthijs Schouten, heeft een belangrijke rol tijdens gesprekken met ontwerpers en waterpartners. Schouten hield op 23 oktober in aanwezigheid van verschillende waterbestuurders een rede over het belang van onze connectie met water.

Fotograaf: Marjolein Bezemer

“De natuur is er niet om de mens te dienen”

“Alle culturen der mensheid zijn zich bewust geweest van de enorm grote rol die ik speel in het leven. Ik ben in diepste zin de wieg van alle leven. Ik onderhoud alle leven, ik voed alle leven. En alle grote culturen hebben dat geweten, gerespecteerd en hebben mij daarom met zorgvuldigheid behandeld en vaak ook vereerd. U bent dat wel een beetje kwijtgeraakt,” begint Water zijn relaas. “De natuur is er niet om de mens te dienen”.

Verwondering over water is nodig

De Stem van Water spreekt aan de oever van De Dommel, op een steenworp afstand van het Designhuis, waar de Embassy of Water is gevestigd. Een aalscholver strijkt neer bij het water. “Dat is een teken dat er veel vis in deze rivier zit,” fluistert een van de bestuurders. Water vervolgt zijn speech: “Wanneer een kind voor het eerst aan de oever van zo’n stroom zit, is het alleen maar verwonderd over wat daar gebeurt. Dat het beweegt, dat het transparant is, dat je het over je handen kunt laten stromen, dat het koel is, ál die dingen. En ergens onderweg leren ze dat water er is voor óns. En dat het niets anders is dan een object. Nou, dat heeft mij niet zoveel goed gedaan, kan ik u vertellen. In mijn verschijningsvorm van oceanen ben ik verzuurd, vervuild en vol plastic. In mijn verschijningsvorm van grote rivieren, kleine stromen en beken ben ik bijna in de hele Westerse wereld verontreinigd en beladen met fosfaten, nitraten en allerlei medicinale afvalproducten. Tot voor kort was ik in mijn verschijningsvorm van grondwater nog helder en schoon en onaangeraakt. Maar ook dat is aan het veranderen. Want inmiddels begin ik ook al stikstof-belast te worden. Ik ben een beetje ongezond.”

Verdroging en overstromingen

Tientallen toehoorders luisteren naar de Stem van Water, waaronder verschillende ontwerpers en bestuurders als de Brabantse gedeputeerde van water Hagar Roijackers, deltacommissaris Peter Glas, wethouder van Eindhoven Rik Thijs en bestuurder van Waterschap de Dommel Mado Ruijs. Water gaat verder: “Bovendien kan ik mijn normale leven niet meer leiden. Door de door u veroorzaakte klimaatverandering, kan ik op allerlei plekken niet meer naar beneden komen, omdat er niet genoeg verdampt. Daardoor krijgen we verdroging. In dit kleine landje kan het grondwater inmiddels niet meer genoeg gevoed worden door regenwater. Op andere plekken heeft u ervoor gezorgd dat ik met te veel massa naar beneden moet komen. Dan krijgen we stevige buien en die leiden dan tot overstromingen. En dan gaat u weer klagen! Terwijl die overstromingen niet nodig waren, als u niet alle waterrijke gebieden in mijn stroomdalen gedraineerd had. Want dan was ik daar wel vastgehouden.”

Samenwerken met water

“Ik wil maar zeggen: het gaat niet zo goed met mij. En daarmee gaat het ook niet zo goed met u. Want dat was u vergeten: dat ik een wezenlijk, onmisbaar bestanddeel ben van uw dagelijks leven. U heeft mij continue nodig. U zult nu echt wezenlijk met mij moeten gaan samenwerken. En u zult mij moeten gaan zien als een aanwezigheid van betekenis. Ik ben er niet alleen voor u. Vraag u af en toe eens af: ‘Wat heeft water nodig om gezond te blijven?’ Begint u daar alstublieft vandaag mee en luistert u ook eens naar mijn stem.”