Bedrijventerreinen zijn van oudsher plekken waar productie en bedrijfsvoering centraal staan. Ze zijn vaak versteend en zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Hittegolven, hoosbuien en langere perioden van droogte veroorzaken (financiële) schade aan gebouwen en infrastructuur, verstoren logistieke- en productieprocessen en kunnen leiden tot onveilige situaties voor werknemers en bezoekers. Veel terreinen bestaan uit grote verharde oppervlakken met weinig groen, waardoor water slecht infiltreert en warmte blijft hangen. Juist deze omgeving vraagt om een toekomstgerichte aanpak, waarin klimaatadaptatie hand in hand gaat met economische vitaliteit en een prettige, gezonde werkomgeving.
Klimaatadaptatie vraagt om integrale aanpak
De transitie naar toekomstbestendige bedrijventerreinen vraagt om een integrale aanpak waarin verschillende opgaven en sectoren samenkomen. Klimaatadaptatie, biodiversiteit, gezondheid, circulariteit en energie zijn geen losse thema’s, maar raken elkaar, juist op deze plekken. Daarom werkt het team Klimaatadaptatie binnen de de provincie Noord-Brabant nauw samen met de provinciale programma’s Natuur, Gezondheid, Energie, WWL (Wonen, Werken, Leefomgeving), Mobiliteit, Klimaat en Water en Bodem. Bovendien is de provincie partner van programma’s zoals Grote Oogst en Werklandschappen van de Toekomst. Door beleidsdomeinen te verbinden ontstaat er ruimte voor slimme combinaties, gedeelde investeringen en structurele verbeteringen van het werklandschap én de omgeving daaromheen.
Figuur 1: Praatplaat stresstest bedrijventerreinen. Op deze praatplaat is te zien welke gevolgen van klimaatverandering impact kunnen hebben op risicovolle bedrijven. Dit zijn hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen. Door kwetsbaarheid in beeld te brengen en een risicodialoog te voeren, kan gewerkt worden aan klimaatadaptieve bedrijventerreinen. Download de praatplaat in hoge resolutie.
Waarom bedrijventerreinen vergroenen?
Veel bedrijventerreinen zijn gevoelig voor hittestress, wateroverlast en droogte. Bovendien is er meestal weinig groen, weinig biodiversiteit en zijn ze weinig aantrekkelijk om in te verblijven. Vergroening en slimme inrichting geven voordelen op meerdere gebieden:
- Verkoeling op hete dagen, door schaduw en verdamping.
- Wateropvang bij hoosbuien, door wadi’s, groene daken en minder verharding.
- Positieve beleving voor werknemers, bezoekers en omwonenden.
- Ruimte voor natuur, biodiversiteit en gezondheid.
Klimaatadaptieve bedrijventerreinen: Het werklandschap van de toekomst
De bedrijventerreinen van de toekomst zijn veelzijdige en dynamische werklandschappen. Naast ruimte voor economische activiteiten is er ook aandacht voor natuur, recreatie, water, energie, mobiliteit en educatie. Dat levert winst op voor mens, klimaat én economie.
Werknemers profiteren van een gezonde werkomgeving met wandelpaden, fietsroutes en groene buitenruimte. Regenwater wordt slim opgevangen, hergebruikt en vastgehouden, vergelijkbaar met hoe dat in een natuurlijke omgeving gebeurt. Groen en blauw versterken de biodiversiteit en helpen tegen hittestress. Bedrijven werken circulair samen door reststromen te delen en grondstoffen opnieuw te gebruiken. Bovendien zijn deze terreinen energiepositief en goed bereikbaar, waardoor economie en duurzame mobiliteit hand in hand gaan.
Werklandschappen in Brabant
De provincie Noord-Brabant zet zich actief in voor klimaatadaptieve bedrijventerreinen. Klimaatadaptieve bedrijventerreinen kunnen omgaan met de gevolgen van klimaatverandering, zoals extremer weer. Voor de ruim 600 bedrijventerreinen in de provincie (waar 38% van de Brabanders werkt) is deze transitie urgenter dan ooit.
In het voorjaar van 2024 ondertekende de provincie een Green Deal: een intentieverklaring om minimaal tot 2034 samen te werken aan toekomstbestendige werkomgevingen. Het programma Werklandschappen van de Toekomst richt zich op het transformeren van versteende bedrijventerreinen naar gezonde, groene en klimaatadaptieve gebieden. In Noord-Brabant krijgt dit vorm via zogeheten Living Labs en Ambassadeursterreinen. Living Labs dienen als proeftuinen voor onderzoek en innovatie, bijvoorbeeld naar de koelende werking van groene gevels of het effect van natuur op werkgeluk. Op de Ambassadeursterreinen worden zoveel mogelijk geteste innovaties toegepast, om als ‘voorbeeldlocatie’ andere terreinen te inspireren en in beweging te brengen.
- Living Lab: Eindhoven Airport District
- Ambassadeursterreinen: Haven Waalwijk en De Hurk in Eindhoven
Partnerterrein worden?
Wil je als bedrijventerrein aanhaken bij Werklandschappen van de Toekomst? Word dan partnerterrein. Het maakt niet uit hoever je al bent in de transitie, zolang je gemotiveerd bent om de stap te zetten. Als partnerterrein help je anderen en word je door anderen geholpen. Je blijft op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en ontvangt hulpmiddelen, tips en kennis. Denk aan webinars, nieuwsbrieven en een nulmeting van je bedrijventerrein (door NL Omgevingsscan) die de huidige situatie en kansen in kaart brengt. Lees meer en meld je aan op de website van Werklandschappen van de Toekomst.
Samen werken aan brede welvaart
Met de aanpak Grote Oogst zet de provincie Noord-Brabant in op de duurzame herinrichting van bedrijventerreinen, met aandacht voor klimaatadaptatie (naast de thema’s energie en circulaire economie). Deze aanpak sluit aan op brede welvaart; dat betekent dat economische groei centraal staat, maar ook gezondheid, biodiversiteit en leefbaarheid bewust worden meegenomen. Dat kan door bestaande terreinen slimmer in te richten. Denk aan groene daken die regenwater opvangen, de omgeving verkoelen én zonne-energie efficiënter maken. Zo dragen bedrijventerreinen niet alleen bij aan een toekomstbestendige economie, maar ook aan een gezonde en klimaatrobuuste leefomgeving.
Download de factsheet van Grote Oogst
Grote Oogst werkt samen met deze bedrijventerreinen
Binnen Grote Oogst werken we als provincie samen met 12 bedrijventerreinorganisaties en 11 gemeenten.
- Haven in Waalwijk
- De Hurk in Eindhoven
- Moleneind in Oss
- Ekkersrijt in Son en Breugel
- Rietvelden-Vutter-Ertveld in ’s-Hertogenbosch
- Theodorushaven-Noordland-De Poort in Bergen op Zoom
- Hoogeind / BZOB in Helmond
- Veghelse bedrijventerreinen in Meierijstad
- Kraaiven-Vossenberg in Tilburg
- Vijf Eiken-Heihoef in Oosterhout
- Loven in Tilburg
- Vosdonk in Etten-Leur
-
Vorstengrafdonk in Oss
-
Loopkant-Liessent Maashorst
-
Haven in Gemeente Land van Cuijk
-
Majoppeveld-Borchwerf in Roosendaal
-
Emer-Krogten in Breda
-
Weststad in Oosterhout
Laat je inspireren!
- Op deze webpagina van Grote Oogst lees je meer over de ambitie, voortgang en leerpunten van ieder geselecteerd bedrijventerrein.
- Bekijk de modules van Leergang Grote Oogst: speciaal gericht op parkmanagers en professionals die het verschil willen maken op hun bedrijventerrein.
- Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van de Grote Oogst-terreinen? Meld je aan voor de nieuwsbrief via het formulier op de website van de provincie.
- Grote Oogst heeft ook een LinkedIn-pagina. Volg deze pagina voor verhalen en tips van ondernemers, parkmanagers en deskundigen.
- Heb je vragen? Neem contact op via GroteOogst@brabant.nl.
Kijk voor meer voorbeelden in de provincie op de voorbeeldenkaart van het Klimaatportaal Brabant. Landelijke praktijkvoorbeelden vind je in de Innovatiedatabase.
Figuur 2: Uit de infographic Groenblauwe Bedrijventerreinen. Deze infographic laat zien welke partijen betrokken zijn bij het klimaatadaptief maken van bedrijventereinnen. Naast bedrijven zijn dit: financierders en verzekeraars, pandeigenaren, het parkmanagement, de ondernemersvereniging, de lokale overheid, omwonenden, personeel en klanten.
Met elkaar aan de slag? Start hier:
Om bedrijventerreinen klimaatadaptief te maken, is samenwerking essentieel. Er zijn veel betrokken partijen – van ondernemers, beheerders en parkmanagers tot gemeenten, waterschappen en omwonenden – die elk hun eigen belangen en verantwoordelijkheden hebben. Alleen door samen op te trekken, kunnen kansen voor klimaatadaptatie worden benut en worden oplossingen gevonden die voor iedereen werken. Denk aan het slim opvangen van regenwater of het combineren van opgaven op het gebied van uitstraling, biodiversiteit en energie.
De afbeelding hierboven komt uit de Infographic Groenblauwe Bedrijventerreinen en geeft een beeld van de diversiteit aan partijen rond een bedrijventerrein. Het kennisdossier Groenblauwe bedrijventerreinen op het Kennisportaal Klimaatadaptatie geeft verdiepende informatie bij deze infographic, zoals interessante links, ervaringen en praktijkvoorbeelden.
Andere hulpmiddelen voor de ontwikkeling van klimaatadaptieve bedrijventerreinen:
- Bekijk het overzicht van klimaatadaptieve maatregelen op deze website
- Veel overheden geven subsidie voor klimaatadaptatie op eigen terrein. De pagina 'Ik ben een ondernemer' geeft een overzicht van subsidies die je kunt aanvragen.
- Download de Handreiking voor bestaande gebouwen en terreinen, en de Handreiking voor nieuwe gebouwen en terreinen. Deze handreikingen laten zien welke maatregelen je kunt nemen, hoe je dat doet en op welke momenten je ze het beste kunt uitvoeren.
- Via de campagne Groen geeft energie kun je heggenpakketten aanvragen om (samen met je collega’s) te planten in je werkomgeving. Op de website vind je talloze vergroeningstips en manieren om je collega’s of werknemers te enthousiasmeren.
- Ontdek praktijkvoorbeelden, businesscases, podcasts en instrumenten in de toolbox van Werklandschappen van de Toekomst.
Werk je voor een gemeente of andere overheid? Op de pagina Ik ben een professional vind je meer informatie en hulpmiddelen voor overheden, ook voor bedrijventerreinen.
Figuur 3: Toekomstbeeld van Eindhoven Airport District
Blijf op de hoogte
Samen met onze partners en betrokken partijen houden we de informatie op deze pagina actueel en relevant. Zo blijf je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Heb je een vraag, een opmerking of relevante informatie voor deze pagina? Deel het met ons via het contactformulier.
Lees verder voor verdieping:
- Hoe krijg je ondernemers mee in het vergroenen van bedrijventerreinen?
- De ambitie van Eindhoven Airport District: van beton naar groen
- Magazine Grote Oogst: een kijkje in de toekomst
Veelgestelde vragen over klimaatadaptieve bedrijventerreinen
Hieronder vind je een aantal veelgestelde vragen over klimaatadaptatieve bedrijventerreinen.