De opwarming van de aarde is voor een groot deel afhankelijk van de hoeveelheid broeikasgassen die we nu en in de toekomst uitstoten. De snelheid waarmee het huidige klimaat verandert is extreem hoog. Hieronder lees je hoeveel de temperatuur wereldwijd en in Nederland is gestegen en hoeveel de aarde nog verder zal opwarmen.
Hoeveel warmer is het nu?
Volgens wetenschappers van NASA is de wereldwijde gemiddelde temperatuur sinds 1880 gestegen met 1,1 °C. Het grootste deel van deze opwarming vond plaats na 1975, waarbij de temperatuur elke tien jaar steeg met 0,15 tot 0,20 °C. In Nederland steeg de temperatuur zelfs harder dan het wereldwijd gemiddelde. Het klimaatdashboard van het KNMI laat zien dat de gemiddelde temperatuur in ons land tussen 1901 en 2021 met ruim 2 °C gestegen is. Ook laat het dashboard zien dat ‘de normaal’ steeds verder omhoog schuift. De normaal is het dertigjarig gemiddelde. Dat betekent bijvoorbeeld dat we een temperatuur die we vroeger normaal vonden, nu een stuk kouder vinden. Voor de periode 1991-2020 is in januari 2021 de nieuwe normaal vastgesteld. Dit is de maat voor het huidige klimaat. Deze klimaatverandering is ook visueel gemaakt in de klimaatstreepjescode van het KNMI. De klimaatstreepjescode laat zien hoe de gemiddelde temperatuur per jaar varieert. Dit zorgt voor een streepjescode-effect: ieder verticaal streepje geeft de gemiddelde temperatuur van dat jaar, vanaf het begin van de metingen in 1901 tot nu. Naast de variaties per jaar brengt de streepjescode in beeld hoe de temperatuur steeds meer stijgt: aan het eind van de meetreeks, rechts in de grafiek, zijn de kleuren veel roder en dus warmer.
Afbeelding: Ieder verticaal streepje staat voor één jaar, van het begin van de metingen in 1901 tot en met 2021. De kleur van het streepje geeft de gemiddelde temperatuur van dat jaar aan: blauw voor relatief koele jaren, rood voor relatief warme jaren. (Karin van der Wiel, KNMI)
Hoeveel warmer wordt het?
Verdere opwarming van de aarde is afhankelijk van de uitstoot van broeikasgassen. Maar ook als we de uitstoot flink terugdringen, zal de temperatuur tot minstens 2050 blijven stijgen. Volgens het zesde rapport van het IPCC is de kans groot dat deze eeuw de wereldwijde temperatuur stijgt met 1,5 tot 2 °C. Bij deze temperatuurstijging kunnen grote veranderingen optreden die klimaatverandering nog verder kunnen versnellen en onomkeerbare gevolgen hebben. Ook kan één grote verandering leiden tot andere snelle veranderingen. De grote ijskappen op de polen kunnen bij deze temperatuurstijging bijvoorbeeld versneld afsmelten. Hierdoor kan de Warme Golfstroom van de tropen richting het noorden stilvallen. Dit kan leiden tot grote weersveranderingen. Het scenario met de meeste uitstoot van broeikasgassen geeft zelfs een temperatuurstijging van ongeveer 4,4 °C eind deze eeuw. In alle klimaatscenario’s van het KNMI neemt de gemiddelde temperatuur in Nederland de komende jaren verder toe. In het meest extreme scenario stijgt de gemiddelde temperatuur van nu tot 2050 nog eens met 1,3 °C, en van nu tot 2085 met 2,7 °C.
Hoe worden de resultaten van het IPCC vertaald naar de Nederlandse situatie?
Het KNMI ontwikkelt sinds 1995 eens in de zoveel jaar klimaatscenario’s in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze KNMI-scenario’s zijn een vertaling van de mondiale klimaatprojecties van het IPCC naar Nederland. De laatste KNMI-scenario’s zijn gepubliceerd in 2014. Het KNMI publiceert de nieuwste kennis over de ontwikkeling van het klimaat in Nederland in twee delen. In 2021 is het Klimaatsignaal’21 uitgebracht. In 2023 komen de nieuwe klimaatscenario’s beschikbaar. Lees hierover meer in het artikel ‘Wanneer komen er nieuwe klimaatscenario’s?’