Waardoor verandert het klimaat?

Het klimaat is het gemiddelde weer over een periode van dertig jaar. Het klimaat is niet stabiel, maar verandert door de tijd heen door natuurlijke processen en menselijke invloeden. Voorbeelden van natuurlijke processen zijn vulkaanuitbarstingen, verschillen in de activiteit van de zon en verschillen in de afstand tussen de aarde en de zon. De mens kan het klimaat veranderen door broeikasgassen uit te stoten, zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). Deze broeikasgassen warmen de aarde op. Volgens het zesde rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is het zeker dat de mens met de uitstoot van broeikasgassen de huidige opwarming van de aarde veroorzaakt.

Hoe veroorzaken broeikasgassen opwarming van de aarde?

Via landbouw, industrie, verkeer en energieopwekking brengen we steeds meer broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) in de lucht. Die grote toename van broeikasgassen zorgt ervoor dat de aarde snel opwarmt. Broeikasgassen houden namelijk de warmte van de zon vast en kaatsen het voor een deel terug naar het aardoppervlak. Dit heet het broeikaseffect. Zonder deze broeikasgassen zou het op aarde onaangenaam koud zijn. Sinds het begin van de industriële revolutie in 1750 is de hoeveelheid broeikasgassen sterk toegenomen. Bijvoorbeeld doordat fabrieken op grote schaal fossiele brandstoffen verbranden, zoals steenkool, aardolie en aardgas. Maar ook door ontbossing en veehouderij. De hoeveelheid CO2 is sinds 1750 toegenomen met 40 procent. Ook andere broeikasgassen zijn flink toegenomen. De hoeveelheid methaan is bijvoorbeeld zelfs toegenomen met 150 procent. Methaan wordt vooral uitgestoten door de veehouderij en is een veel krachtiger broeikasgas dan CO2.

De animatie hieronder legt uit hoe klimaatverandering ontstaat, wat de effecten kunnen zijn en wat de gevolgen zijn voor Nederland.

Wat is het IPCC?

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is een organisatie van de Verenigde Naties die de risico’s van klimaatverandering evalueert. In augustus 2021 is het eerste deel verschenen van het zesde IPCC Assesment Report over de wetenschappelijke basis van het onderzoek naar klimaatverandering. In 2022 zijn de andere twee delen van het zesde IPCC-rapport verschenen: het tweede deel over de effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatie (februari 2022) en het derde deel over klimaatmitigatie (april 2022). In oktober 2023 heeft het KNMI op basis van het eerste deel de KNMI’23-scenario’s gepubliceerd. De KNMI’23-klimaatscenario’s vertalen de bevindingen van het IPCC over de wereldwijde effecten van klimaatverandering naar de Nederlandse situatie. De KNMI’23-scenario’s geven de bandbreedte aan waarbinnen het Nederlandse klimaat en de weersextremen zich waarschijnlijk zullen ontwikkelen

Sluiten