Landbouw

Effecten

Klimaatverandering heeft impact op de landbouwsector en kan leiden tot veranderingen in productiviteit, blootstelling aan ziekteverwekkers en waterbeschikbaarheid. Deze veranderingen brengen zowel kansen als bedreigingen met zich mee. Het bollenschema van de NAS geeft een overzicht van hoe klimaatverandering de landbouwsector kan beïnvloeden. 

Hogere temperaturen, een langer groeiseizoen en hogere CO2-concentraties kunnen de gewasopbrengsten verhogen. Maar klimaatverandering brengt ook bedreigingen met zich mee. In het kort zijn de volgende klimaateffecten te verwachten:

  • Verminderde gewasopbrengst en/of kwaliteitsverlies van het product.
    Drogere zomers, waarin (extreem) droge perioden toenemen, kunnen leiden tot lagere gewasopbrengsten. Wanneer de watervoorziening niet optimaal is, vertraagt dat de groei van gewassen direct. Bovendien kan in droogteperioden de waterkwaliteit afnemen terwijl de vraag naar water toeneemt. Dit kan, bijvoorbeeld, leiden tot een beregeningsverbod. Een toename van extreme neerslag in de zomermaanden kan eveneens leiden tot schade aan oogsten, bijvoorbeeld door hagelbuien of overvloedige regenval.
  • Vaker schade.
    Naast de gewassen kan extreme neerslag ook schade aanbrengen aan productiemiddelen, zoals kassen en stallen. De extreme hagelbui in de zomer van 2016 leidde bijvoorbeeld tot miljoenen euro's schade aan kassen, stallen en loodsen.
  • Verhoogd risico op ziekte en plagen.
    Hogere temperaturen zorgen voor verhoogde risico's op ziekte en plagen. Door de zachtere winters hebben insecten en exoten een grotere overlevingskans. Bovendien kunnen er ziekteverwekkers in het water vaker voorkomen door warmer oppervlaktewater.
  • Vaker hittestress bij vee.
    Hogere temperaturen zorgen ervoor dat vee vaker hittestress zal ervaren. Dit kan bijvoorbeeld een effect hebben op de melkproductie van koeien.

    In het algemeen kan klimaatverandering ook negatieve effecten van vermesting en vervuiling door landbouw versterken: door hevige neerslag kunnen nutriënten, gewasbeschermingsmiddelen en biociden afstromen naar het oppervlaktewater.

Kwetsbaarheid

De kwetsbaarheid van de landbouwsector voor de bovengenoemde effecten hangt af van specifieke landbouwactiviteiten. Bepaalde gewassen zijn, bijvoorbeeld, kwetsbaarder dan andere. Het Brabantse landbouwgebied bevindt zich op hoge zandgronden. Over het algemeen kan de landbouw in Brabant te maken krijgen met droogteschade in de zomer en wateroverlast in de winter. Een lage GLG (gemiddeld laagste grondwaterstand) in combinatie met drogere zomers kan leiden tot watertekorten, bijvoorbeeld in de West-Brabantse Venen en de Baronie. Bovendien kunnen in de Peelrand, Peelkern in een klein deel van het oosten van de Meierij watertekorten ontstaan door een verminderde aanvoer vanuit de Maas.

Adaptatiemaatregelen

Aanpassen aan klimaatverandering kan in de landbouwsector middels verschillende maatregelen en strategieën, waarin sommige toepasbaar zijn op een individueel agrarisch bedrijf (b.v. aanpassen teelten/verbreding bedrijfstak) en andere in groter verband uitgevoerd zullen moeten worden (b.v. aanpassingen in waterbeheer).

Andere rassen en gewassen

Lees verder

Gewasmanagement

Lees verder

Hitte management vee

Lees verder

Waterbeheer op het agrarisch bedrijf

Lees verder

Bodemverbetering landbouw

Lees verder

Landbouw verbreding

Lees verder

Integrale gebiedsmaatregelen / regionale herinrichting

Lees verder

Bronnen

Effecten

Kwetsbaarheid

Adaptatiemaatregelen

Sluiten